هویتی که از شهر رفت و باز نمی گردد
یکی از بدترین کج سلیقه گی ها که هویت شهرهای ایران را از بین برده است، تخریب بناهای تاریخی به جهت گسترش فضای شهری و یا هر نوع دیگری از توسعه محیط است که سالیان طولانی به وقوع رسید، غافل از اینکه جاده و برج و فضای سبز را می توان چند متر آن طرف تر احداث نمود اما بنای تاریخی را هیچ گاه نمی توان به فضای دیگری منتقل نمود و در دَوَران امر بین این دو، لازم بود که جاده و امثال آن را دورتر احداث نمود نه اینکه بنای تاریخی غیر قابل بازگشت را تخریب کرد.
دریغ و صد افسوس که تمایلات جاه طلبانه و بی سوادی برخی افراد جاهل مدعی، زخمی بر تن تاریخ ایران زد که هیچ گاه التیام نمی یابد و امیدوارم که به سرعت روزی فرا رسد که عاملان زنده ی این زخم ها را مجازات نماییم.
برای نمونه می توان از تخریب بخش کوچکی از بناهای مدارس کهن مشهد یاد کرد:
مدرسه بالاسر
محل: ميان صحن عتيق و بازار بزرگ (زنجير)
تاريخ احداث: دوره تیموری
وضعيت: اين مدرسه در آستانه انقلاب تخريب و تبديل به رواق دارالولايه حرم حضرت رضا(ع) شد.
مدرسه فاضل‌خان
محل: ضلع جنوبي بست بالا
تاريخ احداث: سال ۱۰۷۵ق
وضعیت: به هنگام احداث فلكه حضرت در سالهاي ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۲ خورشيدي تخريب شده است.
مدرسه ملامحمدباقر(باقريه يا سميعيه)
محل: بالا خيابان
تاريخ احداث: سال ۱۰۸۳ ق
وضعيت: در سال ۱۳۵۴، به سبب طرح توسعه اطراف حرم، مدرسه باقریه که از نزدیکترین مدارس به حرم مطهر بود، کاملاً تخریب و همراه تمامی موقوفات آن به فضای سبز تبدیل شد.
مدرسه پايين‌پا يا سعديه
محل: جنب قبر شيخ بهايي در پايين پا
تاريخ احداث: سال ۱۰۸۷ ق
وضعيت: در هنگام احداث تالار تشريفات سابق آستان قدس و صحن موزه (در زمان پهلوي) تخريب شده است.
مدرسه حاج‌حسن يا بهزاديه
محل: اوايل بالا خيابان
تاريخ احداث: سال ۱۰۹۰ ق
وضعيت: هنگام توسعه حريم حرم در سالهاي پس از انقلاب تخريب شد.
مدرسه ابدال‌خان
محل: كوچه شور جنب پير پالان‌دوز
تاريخ احداث:حدود ۱۱۰۰ ق
وضعيت: اين مدرسه نيز ضمن توسعه حريم حرم در سالهاي پس از انقلاب تخريب شد.
مدرسه حاجي‌آقا جان
محل: فلكه شمالي، كوچه بازارچه حاجي‌آقا جان
تاريخ احداث: ۱۲۵۹ق
وضعيت: اين مدرسه نيز جزو مدارس تخريبي سال ۱۳۴۹ شمسي است که زمین آن به حرم اضافه شد.
