متفرقه

مشاهیر غیر روحانی با پدران روحانی

21 می 2025

محمدعلی جمال‌زاده(نویسنده و مترجم شهیر معاصر)

سیدجمال‌الدین واعظ موسوی عاملی اصفهانی(۱۲۷۹-۱۳۲۶ ق) پدر محمدعلی جمال زاده، از چهره‌های مشهور عصر مشروطیّت می‌باشد که بخاطر مخالفتش با استبداد، محمّدعلی شاه دستور قتل سیّدجمال را صادر کرد. وی دارای تالیفاتی همچون «لباس التّقوی» بوده که در موضوع تشویق مردم به مصرف پارچه‌های وطنی و تحریم پارچه‌های خارجی نگاشته شده است.

***

دکتر علی شریعتی

محمدتقی شریعتی (۱۲۸۶- ۱۳۶۶ش) معروف به «سقراط خراسان» و پدر دکتر علی شریعتی، از مصلحان و نوگرایان اسلامی در ایران معاصر بود. تأسیس «کانون نشر حقایق اسلامی» یکی از اقدامات استاد شریعتی است که با هدف گسترش روح مترقی اسلام و مقابله با فعالیت‌های حزب توده و دیگر افکار انحرافی بنیان گذارده شده بود. ایشان در ابتدا در کسوت روحانیت بود اما بعد از خلع لباس روحانیون در دوره رضاشاه، باعث شد که وی نیز از لباس روحانیت بیرون آید.

***

سید نصیرالدین عصار(معاون نخست وزیر و رئیس سازمان اوقاف پهلوی)

شمسی عصار (شوشا گوپی) خواننده، فیلمساز و نویسنده ایرانی

سید محمدکاظم عَصّار (۱۲۶۳-۱۳۵۳ش) فیلسوف، فقیه و پدر شمسی و سید نصیرالدین عصار بود. عصار پس از تأسیس دانشگاه تهران در ۱۳۱۳ش در مؤسسه وعظ و خطابه و «دانشکده علوم معقول و منقول» به سمت استاد استخدام شد و از آغاز تأسیس این دانشکده در ۱۳۱۳ش تا وقتی که به دلایل سیاسی در ۱۳۱۸ تعطیل شد، به تدریس منطق و فلسفه اشتغال داشت. در فاصله ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۱ش که دانشکده معقول و منقول تعطیل بود، عصار در دانشکده حقوق به تدریس فقه اشتغال داشت. پس از آنکه دانشکده معقول و منقول در ۱۳۲۱ش دوباره باز شد، عصار از سوی هیئت علمی دانشگاه، نامزد ریاست دانشکده شد و به اصرار رئیس دانشگاه و دیگران، چند ماه ریاست این دانشکده را پذیرفت.

***

سید ابوالحسن بنی‌صدر(نخستین رئیس‌جمهور ایران)

سید نصرالله بنی‌صدر معروف به صدرالعلمای همدانی(متوفی ۱۳۵۰ش) پدر ابوالحسن بنی‌صدر بود. پس از تحصیلات مقدماتی و سطوح در تهران برای مدارج عالی راهی نجف شد. وی پس از بازگشت از نجف در همدان ساکن شد و از مخالفین حکومت پهلوی شمرده می شد.

***

سید جلال آل احمد(نویسنده شهیر)

آیت الله سید احمد حسینی طالقانی پدر جلال آل احمد و امام جماعت مسجد پاچنار و مسجد لباسچی بود. برادر بزرگ، برادرزاده و دو تن از شوهرخواهرهای او هم روحانی بودند.

مادر جلال آل‌احمد نیز خواهرزاده آقابزرگ تهرانی بود و از شوهرخواهرهای او سید جلال‌الدین محدث ارموی، مصحح و کتاب‌شناس شیعه، بود. خود جلال نیز چند ماهی در حوزه درس خوانده بود.

***

مصطفی ملکیان (فیلسوف و مترجم)

عبدالرحیم ملکیان متخلص به ناصح قمشه‌ای (۱۳۰۲- ۱۳۹۷ش) پدر مصطفی ملکیان بود. وی پس از طی دوره شش ساله دبستان به تحصیل علوم و معارف اسلامی، در حوزه علمیه همان شهر، پرداخت و پس از چند سال راهی اصفهان شد و در حوزه علمیه این شهر، در محضر اساتیدی مانند حاج میرزا علی آقا شیرازی، صدر کوبایی و حاج شیخ عباسعلی حبیب‌‍‌آبادی، درس خواند. آن‌گاه عازم شهر مقدس قم گشت و تعلیم علوم دینی معقول و منقول را در نزد استادانی همچون علامه طباطبائی، آیت‌الله بروجردی، حاج شیخ عباسعلی شاهرودی، فکور یزدی و مجاهدی تبریزی پی گرفت.

***

*در رابطه با پدر محمود دولت آبادی(نویسنده مشهور) نیز آورده اند که پدرش تحصیلات حوزوی اندکی داشت.

سینا صابری